مدیرعامل شرکت سازان سنگ سالار و عضو کمیسیون زنان خانه صنعت از «نبود سیستم قانونی جامع» به عنوان اصلی‌ترین چالش پیشروی کارآفرینان ایرانی نام برد.
دکتر مریم سردشتی به مناسبت روز کارآفرینی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین نبود «حاکمیت قانون» در این حوزه، تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای و فراقانونی را بزرگترین مانع سیستماتیک برای فعالان اقتصادی دانست و تأکید کرد: صنعت و کارآفرینی زن و مرد نمی‌شناسد، اما فقدان چارچوب‌های مشخص حقوقی، فرصت‌های رشد را از همه دریغ می‌کند. بنابراین بزرگترین مانع سیستمی، فقدان حاکمیت قانون در این حوزه است. اگر قوانینی مستقل از جنسیت و سلیقه افراد وجود داشته باشد، تمام ذینفعان از آن بهره‌مند خواهند شد.
سردشتی با انتقاد از «تصمیم‌های لحظه‌ای و سلیقه‌ای مسئولان» گفت: متأسفانه در ایران، گاه نتیجه ماه‌ها یا سال‌ها تلاش یک فعال اقتصادی، تنها به امضا یا حس فرد مسئولی وابسته شده که ممکن است بدون استناد به قانون، تمام زحمات را بر باد دهد. این مسئله ربطی به جنسیت ندارد و زنان و مردان کارآفرین به یک اندازه با چنین رفتارهای فراقانونی مواجه‌اند.
این دکترای مهندسی معدن و مدیرعامل شرکت سازان سنگ سالار با تأکید بر لزوم جنسیت‌زدایی از مفاهیم اقتصادی افزود: صنعت و کارآفرینی زن و مرد نمی‌شناسد. مولدبودن و خلق ثروت، وابسته به جنسیت یا جایگاه اجتماعی نیست. هر فردی که بتواند با مدیریت صحیح، معادله سود و زیان یک کسب‌وکار را متعادل کند کارآفرین است. در اقتصاد جهانی نیز واژه‌هایی مانند کارآفرینی، مرزهای جنسیتی را در می‌نوردند.
او با اشاره به ضرورت تدوین قوانین شفاف گفت: حاکمیت قانون، تنها راه پایان دادن به تصمیمات سلیقه‌ای و ایجاد فضای رقابتی عادلانه است. تا زمانی که چارچوب‌های حقوقی مشخص نباشد، روند توسعه پایدار کسب‌وکارهای خرد و کلان کند خواهد بود.
زنان و بار مسئولیت‌های موازی
دکتر سردشتی تأکید کرد: اگر مردان نیز مانند زنان مجبور به مدیریت همزمان خانه، فرزندان و کسب‌وکار بودند، شاید امروز شاهد موفقیت‌های چشمگیرتر و تعداد بیشتری از زنان در عرصه‌های اقتصادی بودیم.
به گفته این صنعتگر چالش‌های کارآفرینی در ایران از تأمین مالی و جذب نیروی انسانی تا برندسازی و تعامل با نهادهای دولتی برای همه وجود دارد، اما فقدان آموزش‌های کاربردی، این مسیر را دشوارتر کرده است. متأسفانه در مدارس و دانشگاه‌ها، به جای مهارت‌های عملی مانند مدیریت مالی، مذاکره یا بازاریابی، بر دروس تئوری و کلیشه‌ای تمرکز می‌شود. این شکاف آموزشی، کار را برای نسل جدید سخت می‌کند.
وی ادامه داد: موفقیت در عرصه کارآفرینی تنها به دانش فنی محدود نمی‌شود، بلکه مدیریت «روابط انسانی پیچیده» کلید اصلی تبدیل ایده‌ها به کسب‌وکارهای پایدار است. نظام‌های آموزشی کنونی کمتر به آموزش مهارت ها اهتمام دارند. آموزش مهارت‌هایی مانند مدیریت تعارض، برقراری ارتباط مؤثر یا حل مسئله به دانش‌آموزان و دانشجویان مغفول مانده است.
این صنعتگر ادامه داد: کارآفرینان آینده نه‌تنها باید در حوزه تخصصی خود متبحر باشند، بلکه نیازمند تسلط بر چالش‌هایی مانند تعامل با نیروی کار، تنظیم روابط با سازمان‌های نظیر تأمین اجتماعی، مدیریت منابع مالی و ارتباط با نهادهای بانکی هستند.
کارآفرینی؛ زنجیره بهم پیوسته
خانم دکتر سردشتی گفت: تجربه نشان داده است که حتی متخصصان باتجربه در حوزه‌های فنی، گاه در مواجهه با موانع ساده کسب‌وکار دچار مشکل می‌شوند. یک کارآفرین موفق مانند «زنجیرهای به‌هم‌پیوسته» است که حلقه‌های آن شامل دانش تخصصی، مهارت‌های ارتباطی و درک جامع از مدیریت کسب‌وکار می‌شود. غفلت از هر حلقه، این زنجیره را آسیب‌پذیر می‌کند.
وی تأکید کرد: پرورش کارآفرینان موفق مستلزم بازنگری در محتوای آموزشی و ایجاد دوره‌های عملیاتی شبیه‌ساز چالش‌های واقعی بازار است. باید آموزش مهارت‌های نرم مانند مذاکره، رهبری تیم و مدیریت بحران باید در کنار دروس تخصصی، به بخش جدایی‌ناپذیر برنامه‌های آموزشی تبدیل شود.
این صنعتگر گفت: وقتی از کارآفرینی زنان حرف می‌زنیم، بحث کمیت مطرح نیست، بلکه تمرکز بر کیفیت و سبک مدیریتی منحصربه‌فرد آنهاست. زنان در تصدی مجموعه‌ها، زیبایی‌هایی را به فضای کسب‌وکار تزریق می‌کنند که هر کدام می‌تواند به‌عنوان یک مطالعه موردی بررسی شود. مثلاً در تعامل با نیروی انسانی، ارائه محصول یا خدمات و حتی برندسازی، نگاه ظریف‌تر و جامع‌تری دارند. آنها به‌جای تکرار کلیشه‌های قدیمی، همیشه تلاش می‌کنند با خلاقیت، اتفاقات تازه‌ای خلق کنند.
دکتر مریم سردشتی با اشاره به‌اینکه زنان کارآفرین معمولاً در دام استانداردهای سنتی نمی‌افتند، گفت: مثلاً ممکن است یک مدیر زن، فضای کاری را چنان پویا و صمیمی طراحی کند که کارمندان احساس کنند در یک اکوسیستم زنده و خلاق نفس می‌کشند. حتی نظم در شرکت‌های تحت مدیریت زنان، گاهی به‌گونه‌ای است که از اولین لحظه ورود، انرژی مثبت و روح زندگی احساس می‌شود.
ظرافت‌های زنانه در کسب و کار
این تحصیل‌کرده دانشگاه پلی تکنیک تهران گفت: عنوان «زن کارآفرین» تنها با تأسیس یک مجموعه به دست نمی‌آید. این عنوان نیازمند عبور از سد استانداردهای حرفه‌ای از مدیریت منابع انسانی تا نوآوری در برندینگ و اثربخشی اقتصادی است. یک زن کارآفرین موفق، علاوه بر خلق ارزش اقتصادی، باید بتواند الگویی برای تغییر نگرش‌ها نسبت به نقش زنان در اقتصاد باشد. زنان با ترکیب رهبری و خلاقیت عملی، نه‌تنها کسب‌وکارها را متحول می‌کنند، بلکه فضای کار را به محیطی انسانی‌تر تبدیل می‌کنند. این همان نقطه عطفی است که جامعه امروز به آن نیاز دارد.
مدیرعامل شرکت سازان سنگ سالار با اشاره به اینکه توسعه پایدار نیازمند تلاش، تخصص و تعهد است، گفت: زنان در این حوزه نه تنها با جدیت کار می‌کنند، بلکه ظرافت‌های خاصی در مدیریت کسب‌وکار دارند. آنها در عین سختکوشی، به شرافت‌های اخلاقی در برخورد با نیروی انسانی پایبندند. هرچند انرژی کارآفرینی گاهی اقتدارگرایی می‌طلبد، اما زنان می‌توانند با الهام‌بخش بودن و حفظ احترام، انگیزه‌ای برای همکاران خود باشند.
وی با تأکید بر اینکه کارآفرینی ذاتاً با مسئولیت‌های سنگین همراه است، افزود: شاید نتوانیم نیروها را صرفاً دوست بپنداریم، اما می‌توانیم با الگو بودن، احترام متقابل ایجاد کنیم. باید تلاش کارآفرینان بر این مهم متمرکز باشد که به عنوان یک زحمتکش حوزه کسب و کار و نه یک رئیس مطلق دیده شوند. این نگاه، انگیزه همکاری و پیشرفت را در تیم زنده نگه می‌دارد.
عضو کمیسیون زنان خانه صنعت و معدن ایران در پایان با اشاره به‌اینکه از سالیان دور انگیزه‌ای در راستای راه‌اندازی کسب‌وکار شخصی نداشته، گفت: همیشه عاشق کار کردن بوده و هستم. تولید برایم جذابیت دارد. عاشق زمانی که صرف تولید و افزودن ارزشی به دنیا می‌شود هستم و در عین حال می‌دانم برای موفقیت باید در حوزه‌های مختلف توانمند، منظم و آگاه باشم.
گفت‌وگو: مهین داوری
